meaning of gaslighting

Neno 'gaslighting' hurejelea aina ya udanganyifu wa kisaikolojia ambapo mtu humfanya mwingine atilie shaka akili yake mwenyewe, kumbukumbu zake, mtazamo wake wa ukweli, au hisia zake. Lengo ni kumfanya mwathirika ajisikie kuchanganyikiwa, asiye na uhakika, na hatimaye kumtegemea yule anayemdanganya. Ni mbinu ya unyanyasaji wa kihisia.

Kitendo chake cha 'gaslighting' kilimfanya Sarah kuanza kutilia shaka matukio aliyoshuhudia.

Unapohisi kama unadanganywa kwa 'gaslighting', ni muhimu kutafuta msaada na kuamini hisia zako.

Synonyms: udanganyifu wa akili, upotoshaji wa ukweli, kuvuruga akili ya mtu

Etymology: Neno 'gaslighting' linatokana na mchezo wa kuigiza wa Uingereza wa mwaka 1938, 'Gas Light' (pia unajulikana kama 'Angel Street' nchini Marekani), na filamu mbili zilizotokana na mchezo huo. Katika hadithi hiyo, mume anamdanganya mkewe kwa kutumia mbinu mbalimbali, ikiwemo kufifisha taa za gesi nyumbani na kukana kwamba taa hizo hazififii, ili kumfanya mke ajisikie kama anapoteza akili.

Cultural Notes: Ingawa neno 'gaslighting' lina asili ya Kiingereza na limekuwa maarufu katika tamaduni za Magharibi, dhana ya udanganyifu wa kisaikolojia unaolenga kumfanya mtu atilie shaka ukweli wake imekuwepo katika tamaduni mbalimbali, ikiwemo Tanzania. Hata hivyo, hakuna neno moja la Kiswahili linalonasa kikamilifu maana na uzito wa 'gaslighting'. Mara nyingi, dhana hii huelezwa kwa kutumia misemo kama 'kumchanganya mtu', 'kumvuruga akili', au 'kumpotezea mwelekeo'. Matumizi ya neno 'gaslighting' yameanza kuongezeka polepole katika mijadala ya afya ya akili na mahusiano nchini Tanzania, hasa miongoni mwa vijana na wale wanaotumia mitandao ya kijamii, kama mkopo wa moja kwa moja kutoka Kiingereza.

Word Frequency: uncommon

Category: health

Language: Swahili

Pronunciation: /ˈɡæslɪtɪŋ/